Ιόλαος

Στην ελληνική μυθολογία ο Ιόλαος ήταν γιος της Αυτομέδουσας και του Ιφικλή, ετεροθαλούς αδελφού του Ηρακλή , βοηθός και συμπαραστάτης του τελευταίου. Ο Ιόλαος ήταν ηνίοχος του Ηρακλή, αλλά αρκετές φορές ξεπέζε μαζί με τον θείο του Ηρακλή και τον βοηθούσε στην επιτέλεση των άθλων του. Ιδίως στον άθλο με τη Λερναία Ύδρα ο Ιόλαος διεδραμάτισε τόσο σημαντικό ρόλο, ώστε ο Ευρυσθέας δεν θέλησε να αναγνωρίσει τον άθλο αυτό στον Ηρακλή επειδή τον επιτέλεσε με τη συνδρομή του ανηψιού του.

Επίσης, στον άθλο με την Κόπρο του Αυγεία, ο Αυγείας αρνήθηκε να του δώσει την αμοιβή που του είχε υποσχεθεί, με την πρόφαση ότι ο ήρωας δεν τα κατάφερε μόνος, παρά με τη βοήθεια του Ιολάου. Επιπλέον, στην πάλη με τον Κύκνο, τον γιο του Άρη, ο Ιόλαος βοηθά τον Ηρακλή να αφαιρέσει τα όπλα του αντιπάλου του. Πηγαίνοντας κάποτε ο Ηρακλής και ο Ιόλαος στον Κύηκα, τον βασιλιά της Τραχίνας, συνάντησε στο τέμενος του Παγασαίου Απόλλωνος τον Κύκνο με τον πατέρα του Άρη. Ο Κύκνος ήταν σύζυγος της κόρης του Κύηκα κι έκοβε τα κεφάλια όσων περνούσαν από εκεί επειδή ήθελε να χτίσει με τα κρανία ναό στον πατέρα του. Ο Ηρακλής μονομάχησε μαζί του και τον σκότωσε, ενώ πλήγωσε (με τη βοήθεια και της θεάς Αθηνάς) τον ίδιο τον Άρη, που έτρεξε να βοηθήσει τον γιο του. Χαρακτηριστική είναι η μελανόμορφη αγγειογραφία του Κόλχου, όπου ο Κύκνος κείτεται νεκρός ενώ πάνω από το πτώμα του μάχονται ο Ηρακλής με τον Άρη. Τη σκηνή πλαισιώνουν ο Δίας, η Αθηνά, ο Ιόλαος, ο Φόβος, ο Ποσειδώνας, ο Απόλλων, ο Διόνυσος και ο Νηρέας.

Ο Ιόλαος βοηθά τον Ηρακλή και με τα βόδια του Γηρυόνη, με την εκστρατεία στην Τροία, με τα Μήλα των Εσπερίδων, με την πάλη του Ανταίου και με τη σύλληψη του Κέρβερου. Ο Ιόλαος έλαβε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία και στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου.

Ακόμα και όταν καμμιά γραπτή πηγή δεν αναφέρει την παρουσία του Ιολάου στο πλευρό του Ηρακλή σε κάποια συγκεκριμένη περίσταση, η έλλειψη αυτή αναπληρώνεται από τις εικαστικές τέχνες: σε όλα σχεδόν τα γλυπτά και τα ζωγραφικά έργα, ο Ιόλαος στέκεται δίπλα στον κορυφαίο ήρωα της ελληνικής μυθολογίας. Παραδίδεται ότι ο Ιόλαος νίκησε στην αρματοδρομία των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, τους οποίους καθιέρωσε ο ίδιος ο Ηρακλής, καθώς και στους ταφικούς αγώνες που έγιναν προς τιμή του Πελία.

Ο Ηρακλής, όταν θέλησε να νυμφευθεί την Ιόλη, άφησε τη Μεγάρα στον Ιόλαο, ο οποίος ονόμασε την κόρη που απέκτησε μαζί της Λειπεφίλη ή Λειπεφιλήνη, για να θυμίζει την αγαπημένη που εγκατέλειψε ο Ηρακλής, δηλαδή τη Μεγάρα. Ο Ιόλαος ακολούθησε τον ήρωα στην εξορία στην Αρκαδία όταν τον έδιωξε ο Ευρυσθέας από την Τίρυνθα, και ήταν μαζί του και στον θάνατό του στην κορυφή της Οίτης.

Μετά τον θάνατο του Ηρακλή, ο Ιόλαος βοήθησε τους Ηρακλείδες, προσπαθώντας να τους βρει ένα μέρος να εγκατασταθούν και οδηγώντας στη Σαρδηνία πολλούς από τους εγγονούς του Θεσπίου. Ο Ιόλαος ίδρυσε πολλές πόλεις, από τις οποίες γνωστότερη ήταν η Ολβία στον Εύξεινο Πόντο: Κάλεσε τον Δαίδαλο, που του έκτισε οικοδομήματα αναφερόμενα από τον Διόδωρο ως σωζόμενα ακόμα και στην εποχή του.

Για τον Ιόλαο αναφέρεται ότι πέθανε είτε στη Σαρδηνία, είτε στη Σικελία όπου είχε εγκατασταθεί και ιδρύσει πολλά ιερά προς τιμή του Ηρακλή, ο οποίος είχε ανέβει μεταθανάτια στον Όλυμπο και κατοικούσε με τους θεούς ως ημίθεος. Ο ίδιος ο Ιόλαος λατρευόταν ως ήρωας στη Σαρδηνία. Επίσης, στη Θήβα τον τιμούσαν με αθλητικούς αγώνες, τα «Ιολάεια», και με θυσίες. Το γυμνάσιο της Θήβας έφερε το όνομά του. Σε προχωρημένη ηλικία, ο Ιόλαος σκότωσε τον Ευρυσθέα, τιμωρώντας τον έτσι για τα δεινά που είχε προκαλέσει στους Ηρακλείδες. Σώζεται μάλιστα η παράδοση ότι αυτό το έκανε αφού πέθανε και αναστήθηκε ειδικά για να τιμωρήσει τον Ευρυσθέα: Υποτίθεται ότι για μία ημέρα ο Δίας και η Ήβη του χάρισαν τη νεανική του δύναμη, ώστε να το κατορθώσει.

Στον μύθο..

Δεύτερος Άθλος - Η Λερναία Ύδρα
Ένας τεράστιος κάβουρας ξεπήδησε τότε από το έλος και έτρεξε να βοηθήσει την Ύδρα. Δάγκωσε το πόδι του Ηρακλή και εκείνος θυμωμένος συνετριψε το κέλυφος του μπήγοντας μια φωνή στον Ιόλαο να τρέξει να βοηθήσει . Ο Ιόλαος έβαλε φωτιά σε μια άκρη του άλσους και με αναμμένα κλαδιά έκαψε τα σημεία όπου ακρωτηρίαζε τα κεφάλια ο Ηρακλής, ώστε να μη βγαίνουν στη θέση τους καινούρια. Έτσι σταμάτησε, και την αιμορραγία ...

Δηιάνειρα
Οι δυνάμεις πού οδήγησε ο Ιόλαος στη Σαρδηνία περιλάμβα­ναν Αθηναίους και Θεσπιές μεταξύ άλλων και έτσι απετέλεσαν την πρώτη αποικιστική εκστρατεία στην οποία οι βασιλιάδες και οι απλοί άνθρωποι προέρχονταν από διαφορετικές φυλές. Κατανικώντας τούς Σαρδηνίους στις περισσότε­ρες μάχες ο Ιόλαος μοίρασε το νησί σε πολλές επαρχίες, το φύτεψε με ελιές και το έκανε τόσο γόνιμο ώστε έκτοτε οι Καρχηδόνιοι αντιμετωπίζουν τεράστιες περιπέτειες και κιν­δύνους για να το αποκτήσουν. Ίδρυσε την Ολβία και έπεισε τούς Αθηναίους να ιδρύσουν την Ογρύλη. Με τη σύμφωνη γνώμη των γιων του Θεσπιου, οι οποίοι τον έβλεπαν σαν δεύτερο πατέρα τους, ο Ιόλαος αποκάλεσε τούς άποικους από τον εαυτό του ΙολαεΙς. Μέχρι σήμερα προσφέρουν θυσίες στον Πατέρα Ιόλαο όπως οι πέρσες στον Πατέρα Κύρο. Λέγεται ότι τελικά ο Ιόλαος επέστρεψε μέσω Σικελίας στην Ελλάδα όπου μερικοί πιστοί του: εγκαταστάθηκαν επίσης και τον τιμούσαν ως ήρωα. Κατά τούς Θηβαίους όμως, οι οποίοι μάλλον ξέρουν καλύτερα, δεν επέστρεψε ποτέ κανένας από τούς άποικους ...

Από: http://www.ixorcosmos.gr/ic1/el/enimerosi/katalogos-i-stili-tou-baggeli-mpexi/1232-iolaos