Στο παρελθόν υπήρχε ένα κοινωνικό συνεχές των πνευματικών ανθρώπων, των δημοσιογράφων, των πολιτικών. Το συνεχές αυτό μορφοποιούσε και έδινε ένα επίπεδο της γλώσσας και, μπορώ να πω ότι, οι προδιαγραφές ήσαν πάρα πολύ υψηλές. Δυστυχώς, από μία περίοδο και πέρα, επικρατεί η αντίληψις ότι μπορεί κανείς με την γλώσσα να κάνη τους οποιουσδήποτε πειραματισμούς ή να συκαλύψη την γλωσσική του αδυναμία πίσω από αυτούς τους πειραματισμούς, κάτι το οποίον είναι συνήθες.
Αυτό βεβαίως διεμόρφωσε μία πορεία παρακμής, τόσο στον πολιτικό όσο και στον δημοσιογραφικό λόγο, όσο επίσης και στις διατυπώσεις των καθηγητών του Πανεπιστημίου. Πολλές φορές είναι τραγικό να διαβάζετε τα γραπτά τους κείμενα. Στον προφορικό λόγο είναι κάτι το απύθμενο το τί λάθη κάνουν: λάθη συντακτικά, λάθη γραμματικά και λάθη νοητικά... Έπειτα, η χρησιμοποίησις ηχηρών λέξεων. Εκτός νοήματος και με διαστρέβλωσι του περιεχομένου. Είναι κάτι το φοβερό. Αυτοί οι νεολογισμοί και νεοπαγείς εκφράσεις! Οι οποίες όχι μόνον δεν ανταποκρίνονται στο γλωσσικό αίσθημα και στην γλωσσική συνέχεια, αλλά μπορούμε να πούμε ότι μορφοποιούν μια βασική γλωσσική παραβίασι, η οποία συνιστά μία περαιτέρω κατολίσθησι... Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, διαφημιστές υποβάλλουν τρόπον διατυπώσεως ο οποίος είναι εντελώς εκχυδαϊστικός. Η γλώσσα έχει μια φοβερή περιωπή. Αυτή την περιωπή τα εννέα δέκατα των πολιτών δεν την έχουν. Δεν μιλούν. Ωρύονται και ψελλίζουν. Και συνθηματολογούν.
Δυστυχώς, με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1981, καθιερώθηκε αυτή η αντίληψις χαλαρότητος και θεωρήθηκε κατά κάποιο τρόπο και αυτό ως έκφρασι «ελευθερίας και δημοκρατικότητος». Ενώ δεν είναι είναι τίποτε άλλο παρά ένας χυδαίος λαϊκισμός... Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε όχι μία αντίληψι ισότητος – διότι είδαμε ότι δημιουργήθηκε μία νομενκλατούρα, η οποία απλά δεν έχει σοσιαλιστική αντίληψι, από καμμιά άποψι – αλλά ισοπεδώσεως... Αυτό έγινε συνειδητά για να χτυπηθούν και να υπονομευθούν οι όποιες διαβαθμίσεις αξιών, οι οποίες υπήρχαν στο παρελθόν, ούτως ώστε να διεισδύσουν μία σειρά από άτομα εξαιρετικά χαμηλού επιπέδου. Να διεισδύσουν σε όλα τα επίπεδα - και τα πνευματικά. Αυτό ήταν τραγικό...
Ο τρόπος εκφοράς του λόγου επηρεάζει, όχι μόνο το ήθος κάποιου, μα βασικά τον τρόπο του σκέπτεσθαι. Και επίσης επηρεάζει γενικώτερα την αισθητική της ζωής. Άνθρωπος που μιλάει πραγματικά σωστά την γλώσσα έχει μία άλλη αισθητική. Και επίσης επηρεάζει τρομερά την αντίληψι της σχέσεως με τον άλλο άνθρωπο. Τον οποίο, όταν χρησιμοποιής αυτού του είδους τον χυδαίο λόγο, τον αντιμετωπίζεις ως αγέλη! Γι’ αυτό γίνεται αυτή η φοβερή συνθηματολογία. Χαρακτηριστικό ότι δεν αναπτύσσονται επιχειρήματα. Απλώς διατυπώνονται φραστικά πυροτεχνήματα.
Βεβαίως αυτό συνδυάστηκε με μια έκπτωσι της διδασκαλίας της γλώσσας στα σχολεία. Όπου πραγματικά το τί τελικά έγινε, μ’ ένα χαρακτηρισμό μόνο μπορεί να δοθή: έγκλημα. Έγκλημα εις βάρος της γλώσσας. Διότι όχι μόνο τα παιδιά δεν μαθαίνουν να εκφράζωνται, αλλά δεν εμπλουτίζεται το λεξιλόγιό τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορούν να διατυπώσουν αφηρημένες σκέψεις. Το επίπεδο το πολιτιστικό κρίνεται από την ικανότητα την λεκτική να εκφράζωνται αφηρημένες έννοιες. Και δημιουργείται η εξής δυσκολία: ότι ο άλλος, όταν διαβάζη κείμενα τα οποία έχουν δείκτη υψηλό, δεν τα καταλαβαίνει. Όχι απλώς δεν εκφράζεται ο ίδιος ικανοποιητικά, αλλά δεν καταλαβαίνει και τους άλλους. Αυτό πάει στο επίπεδο μιας εκπτώσεως πολιτιστικής τάξεως. Οι πολιτικοί φέρουν τεράστια ευθύνη.
Αποσπάσματα συνέντευξης
του καθηγητή Β. Φίλια
στην Άννα Δοντά, το 2002
Εικόνα: Η αλληγορία της Γραμματικής
http://whitewomenfront.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.